خانواده زندانی مجرم نیست!

پنجم خرداد، بنا به پیشنهاد سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور و بر اساس تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، به عنوان روز ملی حمایت از خانواده زندانیان یا روز نسیم مهر نامگذاری شده است که باهدف توجه بیشتر عموم به مشکلات این قشر نیازمند و لزوم حمایت همه جانبه از خانواده زندانیان، این روز در تقویم رسمی کشور به ثبت رسیده است. خانواده زندانیانی که بیشتر آنها هیچ نقشی در ارتکاب جرم از سوی فرد بزهکار نداشته اند اما در زمره قربانیان جرم و جنایت در جامعه محسوب میشوند. خانواده زندانیان، در معرض آسیبهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و… زیادی قرار دارند که به جرم زندانی بودن پدر و یا مادر خانواده با این مشکلات دســت وپنجه نرم میکنند، مشــکلاتی که اگر راهحلی برای آن نیابند، شــاید نقطه آغازی باشد برای تکرار بِزهِ والدین خانواده و گسترش بسیاری از آسیبهای اجتماعی دیگر. مشکلات اقتصادی شاید نخستین دغدغه خانواده زندانیانی باشد که سرپرست آنها در زندان به سر می برد.  بنابراین، در صورت حمایت نکردن از این خانواده ها شاهد رشد چشــمگیر طالق همسران زندانیان، ترک تحصیل فرزندان، ناهنجاریهای اجتماعی و روانی، گرایش اعضای خانواده به مشاغل کاذب و تکدیگری خواهیم بــود و باید این زنگ خطر را به صدا درآورد تا در آینده، شــاهد ورود تعداد قابل توجهی از اعضای خانواده زندانیان به چرخه جرم نباشیم

وظیفه حاکمیت و دولت

جبار باقری، مدیرعامل انجمن حمایت زندانیان مرکز با بیان اینکه انجمن حمایت زندانیان تنها نهاد حمایتی از خانواده زندانیان است، میگوید: این مجموعه با سابقه ای طولانی – بیش از 70 سال – و با هدف حمایت همه جانبه از اعضای خانواده زندانیان که شــامل حمایتهای مالی، آموزشی، درمانی و شغلی میشود فعالیت دارد.

وی با اشــاره بــه اینکه نهاد کمیته امــداد امام خمینی(ره) بر اساس قانون، در ادامه حمایتهای اولیه انجمن، حمایت مالی خانواده ها را بر اساس بودجه هــای دولتــی ادامه میدهــد، می افزاید: انجمنهای حمایت در بحرانی ترین شرایط خانواده یعنی ابتــدای محکومیت زندانــی و خلأ ایجاد شــده در خانواده ها به داد خانواده ها میرسد و با حمایتهای فوری به نحوی چالش ایجاد شــده ناشی از نبود سرپرست خانواده را کاهش میدهد. البته حاکمیــت و دولت ضمن اجرای حکم برای مجرم، وظیفه دارد خانواده او را که در حقیقت هیچ جرمی مرتکب نشده است تحت حمایت قرار دهد و این سیاست قطعی نظام در این خصوص است.

وی ادامه می دهد: انجمنهای حمایت از خانواده زندانیان با دوراندیشی مؤسســان آن به گونه ای طراحی شــده اند که ترکیبی از مسئولان دولتی و تعــدادی از معتمدان مردمی را در قالب هیئت مدیره انجمن در هر شهری که زندان وجود دارد، در خود جای داده اســت و با توجه به اساسنامه مصــوب، اقدامهایی در خصوص خانواده زندانیان نیازمند انجام میدهند. انجمن حمایت از خانواده زندانیــان مرکز نیز به لحاظ قدمت دیرینه ای که دارد و بــا توجه به حضور مســئولان عالی رتبه قضایــی به عنوان اعضای هیئــت مدیره جایگاه ویژه ای در کشــور دارد و جزو نهادهای شاخص حمایتی در این حوزه به شمار میرود

انجمنهای حمایت از خانواده زندانیان بودجه دولتی ندارند

وی در پاســخ به این پرسش که انجمن در مسیر انجام وظایف قانونی خود با چه مشکلاتی روبه رو است، میگوید: این انجمنها از هیچ بودجه دولتی برخوردار نیســتند، بنابراین بایــد در فکر یافتن منابع برای ارائه کمکها باشــد. از این رو جذب خیران و نیکوکاران از رویکردهای اصلی است که خوشــبختانه با توجه به روحیه نوعدوستی مردم کشــورمان، انجمن بخشــی از وظایف خود را با استفاده از همین کمکهای مردمی و البته در حد مقدور انجام میدهد. البته ضرورت دارد دولت در کنار کمکهای مردمی، بودجه و اعتبار ویژه ای را برای انجمنها در نظر بگیرد. با این حال ما منتظر تأمین اعتبار دولتی نیستیم و منابع خود را از محل کمکهای مردمــی و برخی فعالیتهای محدود اقتصادی تأمین میکنیم.

باقــری ادامه میدهد: مشــکل دیگری که در مسیر انجام اهداف انجمن وجــود دارد، نگرشهای منفی در جامعه نسبت به زندانی است که اجازه تبلیغ و ترویج امور انجمن را نمیدهد. بخشی از افکار عمومی تصورشــان این است که فرد مجرم بایــد خودش تاوان کارهای خــود را بدهد و نباید دولتها هزینه ای اضافی برای او بپردازند. در این نوع نگاه عمدتاً از خانواده ها غفلت میشــود، اما موضوع مهم و حساس این اســت که همزمان بــا اجرای عدالت که مورد مطالبه جامعه است، ناگزیر هستیم به اعضای خانواده بزهکار که اصوالً نقشی در ارتــکاب بــزه ندارند کمک کرده و آنان را مورد حمایت قرار دهیم و انتظار میرود رسانه ها و دستگاههای تبلیغی این تفکیک را با ظرافت برای مردم توضیح دهند.

 تدابیر قوه قضائیه و سازمان زندانها در ایام کرونا

وی در پاســخ به این پرســش که انجمن در ایام کرونایی چــه خدماتی به خانوادههــا ارائه داده، میگوید: انجمن حمایت هم برابر مصوبات ستادملی کرونا وظایف خود را عمدتاً به شکل غیرحضوری انجام داده است. اما پیــش از ذکر خدمات انجمن باید اعلام کنم با تدبیر مناسب قوه قضائیه و سازمان زندانها از چند هفته مانده بــه ایام عید و پس از آن، دهها هزار نفر از زندانیان واجد شــرایط آزاد و یــا از مرخصی اســتفاده کردند و تا حدودی خانوادههــا در این ایام در کنار سرپرست خود بودهاند که البته حضور سرپرســتان عمدتاً نیاز روحی و روانی اعضای خانواده ها را تأمین کرده، اما مشــکلات مالی همچنان باقی بوده. تدابیر خوبی در این خصوص اندیشیده شد، به طوری که چندین مورد کمک نقدی و اجناس در همین ایام به خانواده های زیر پوشش تعلق گرفته است.

مشکلات مالی خانواده زندانیان در ایام کرونا

 وی ادامــه میدهــد: علاوه بــر کمکهای ذکر شــده، نظرســنجی ویژه ایام کرونا از خانواده ها توســط مددکاران به صورت تلفنی انجام شد و طی ســؤالاتی وضعیت مالی، درمانی و بهداشتی خانواده ها بررسی شــد. ارزیابی اولیه مطالعات ما نشان داد خوشبختانه خانواده زندانیان درخصوص بیماری کرونا مشکل خیلی خاصی نداشتند، اما در زمینه نیازهای مالی و معیشــتی با مشکلات متعــددی مواجه بودند. از همیــن رو، مددکاران اجتماعی انجمن در زندانهــا را مکلف کردیــم مطالعات وضعیت خانواده هــا را در ایام کرونایی با تکمیل فرمهایی، پایش و بــه انجمن حمایت از خانواده زندانیــان اعلام کنند. امــا از آنجا که تعداد قابل توجهی از زندانیان بــه مرخصی رفته اند، حضور و مراجعه خانواده ها به زندانها محدودتر شــده و مددکارانی که در سالنهای ملاقات منتظر مراجعه خانواده های زندانیان هســتند، مطالعات کمتری دارند، اما براساس آمار مددکاران اجتماعی زندانها و طبق استعلامها، خوشبختانه آمار ابتلا در میان خانواده های زندانیان تا لحظه تکمیل فرمها صفر بوده است.

مدیرعامل انجمن حمایــت زندانیان مرکز در خصوص اقدامهــای این انجمن بــرای خانواده زندانیــان در ایام کرونا میگوید: در اســفند ۹۸ علاوه بر پرداختیهای متداولی که در پایان هر ماه برای خانوادهها داشتیم، با توجه به شرایط خاص کرونایی، به طور متوسط هر خانواده زندانی حدود یک میلیون تومــان کارت خرید یا کمک نقدی دریافت کرد.

 نگرانیم خیران از خانواده زندانیان غافل شوند

 باقــری ادامه میدهد: همچنیــن در این ایام در راســتای کمکهای مؤمنانه و مســاعدت بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی در سطح ملی بیش از 35 هزار خانواده زندانی، کارتهای هدیه 400 و  600 هزار تومانی دریافت کردند.

وی میافزاید: علاوه بــر کمکهایی که در قالب کمک مؤمنانه به خانواده ها اعطا شد، انجمنهای حمایت از خانواده زندانیان نیز که تعداد آن حدود  220 انجمن در ســطح کشــور است سبدهای کالایی به خانوادههای زیر پوشش اهدا کرده اند.

به گفته وی هرســاله در ایام ماه مبارک رمضان همایشهای گلریزان برای جلب کمکهای مردمی برگزار میشد، اما امسال با توجه به شرایط فعلی امکان برگزاری بسیاری از مراسمهای خیریه وجود ندارد، همچنین به دلیل اینکه بسیاری از خیران به کمک مردم درحوزه های بهداشت و درمان رفته اند، نگران هستیم از خانوادههای زندانیان غافل شوند

باقری میافزاید: انجمنهــای حمایت از خانواده زندانیــان همواره اقدامات و عملکرد خود را اعلام میکنند اما واقعیت این اســت کــه اگر خیران نباشند ما نمیتوانیم اقدام مؤثری انجام دهیم و درمقاطعی که بحرانی رخ میدهد اولویتها دچار چالش میشود

مدیرعامــل انجمن حمایــت زندانیــان مرکز یادآور میشــود: خیــران میتواننــد از طریق کــد # ۵۳۵۳ *۴*۷۳۳ *و یــا شــماره کارت 6037997599014025  به نام انجمن حمایت زندانیان ، کمکهای نقدی خود را واریز کنند.