تهران – ایرنا – مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها بر دهک‌های پایین جامعه تاثیرگذار است و شاید برای همسر و فرزندان زندانیان که به گناه ناکرده تاوان می‌دهند، بتواند اندکی از بار سنگین زندگی بر دوش آنها بکاهد، البته پرداخت یارانه تنها اقدام دولت برای کمک به این قشر نیست.
گروه جامعه ایرنا – خانواده زندانیان در نگاه دستگاه قضایی بی‌گناه هستند و بارها مقامات عالی قضایی بر ضرورت تکریم و حفظ کرامت آنها تاکید کردند.
حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی‌اژه‌ای ۲۶ اردیبهشت در نشست شورای عالی قوه قضاییه به موضوع ضرورت برخورد محترمانه با خانواده زندانیان و محکومان اشاره کرد و گفت: حتی اگر فردی به‌واسطه ارتکاب جرمی مستحق مجازات سنگین باشد باید با خانواده او برخورد محترمانه و مناسب داشت و باید میان فرد مجرم و خانواده‌اش تمییز قائل شد بنابراین مسئولان ذیربط در دستگاه قضایی به این مهم توجه جدی داشته باشند.
غلامعلی محمدی رئیس سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی نیز ۳۱ اردیبهشت سال جاری گفت: خانواده زندانیان در معرض آسیب هستند و در شرایط اقتصادی کشور لازم است که این خانواده‌ها بیشتر مورد حمایت قرار گیرند.
وی تأکید کرد: فرد زندانی که در زندان تحمل حبس می‌کند، بسیاری از دغدغه‌های معیشتی را ندارد اما خانواده او نیازمند حمایت و رفع دغدغه‌های معیشتی است.
فرد زندانی که در زندان تحمل حبس می‌کند، بسیاری از دغدغه‌های معیشتی را ندارد اما خانواده او نیازمند حمایت و رفع دغدغه‌های معیشتی است
فهرستی از شماره تماس‌های خانواده‌های زندانیان با پیگیری خبرنگار قضایی در اختیار ایرنا قرار گرفت که بیشتر سرپرستان این خانواده‌ها در زندان قزل حصار دوران حبس را سپری می‌کنند. برای حفظ شأن و کرامت همسران مددجویان ارتباط با خانواده زندانیان از طریق گفت‌وگوی تلفنی انجام شد.
با هرکدام که تماس گرفتم درد دل آنها بسیار بود و گوش شنوایی می‌خواستند برای بیان دلتنگی‌ها و مشقت‌هایی که در نبود سرپرست خانواده متحمل می‌شوند.
هر یک به زبانی شرایط سخت خود را توصیف می‌کردند و ناگفته پیداست که رنج آنها اگر بیش از زندان نباشد کمتر از آن نیست زیرا اگر سرپرست هر یک از این خانواده‌ها به دلیل ارتکاب جرم در زندان است، همسر و فرزندان آنها به گناه ناکرده تاوان می‌دهند و رنج می‌کشند اما مهم این است که در این شرایط سخت، مادران این خانواده‌ها، جانانه برای حفظ کیان خانواده در کنار فرزندان خود ایستاده‌اند و تمام‌قد با زندگی در جدال هستند.
(اسامی نام‌برده در این گزارش واقعی نیست)
آرزو ۲ فرزند دارد و همسرش سه سال است که به جرم مواد مخدر در زندان به سر می‌برد؛ محکومیت او ۱۰ سال حبس است. او درباره سختی‌های زندگی و تنهایی‌هایش می‌گوید. شاغل نیست، مستأجر است و با نگرانی می‌گوید که ۱۵ خرداد، موعد تمدید یا جابه‌جایی است.
او درباره هزینه‌های زندگی می‌گوید که در این مدت با کمک خیران، انجمن حمایت از خانواده زندانیان و یارانه‌ای که دریافت می‌کند، توانسته چرخ سنگین زندگی را بچرخاند.
درباره یارانه می‌گوید که تا فروردین امسال برای خانواده چهار نفره او حدود ۱۸۰ هزار تومان بود و اردیبهشت حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان به‌حساب همسرش که کارت او را در اختیار دارد، واریز شده است.
آرزو که حالا باید دخل‌وخرج خانواده را میزان کند، درباره افزایش مبلغ یارانه می‌گوید: واقعاً ۱۸۰ هزار تومان مبلغ ناچیزی بود و اینکه این مبلغ بیشتر شده خیلی خوب است اما خدا کند که قیمت‌ها بالاتر نرود چون واقعاً توان ما ناچیز است.
زهره هم ۲ فرزند دارد و همسرش به جرم مواد مخدر سه سال و سه ماه است که در زندان قزل‌حصار در حبس به سر می‌برد. او هم درباره مشکلات زندگی می‌گوید که با سختی بار زندگی را به دوش می‌کشد.
مستأجر است و از شهرستان به حاشیه تهران آمده‌اند و علت هم کار همسرش بوده اما الان دیگر روی برگشت به شهر خود را ندارد که با ۲ فرزندش بدون همسر به شهرستان برود.
از بیماری آسم و مشکلات تنفسی خود می‌گوید و اینکه بیمه درمانی ندارند و هر بار هزینه‌های دوا و درمان را با کمک خیران می‌تواند پرداخت کند.
خودش هم که تا قبل از این در کارگاه خیاطی کار می‌کرده الان به دلیل بیماری در منزل کار انجام می‌دهد تا هم بالای سر دخترانش باشد هم بتواند کار کند.
او درباره هزینه‌های زندگی می‌گوید و یارانه را در کنار کمک خیران و انجمن حمایت از خانواده زندانیان منبع خرج خانواده خود می‌داند. زهره می‌گوید اردیبهشت حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان یارانه گرفتم. یک میلیون تومان بدهکار بودم که قرضم را دادم و با ۵۰۰ هزار تومان باقیمانده دکتر رفتم و این میزان هرچند کم اما باری از مشکلاتم سبک کرد.
همسر منصوره معتاد بوده و از سال ۸۷ که با او ازدواج کرده تا الان روزگار خوشی نداشته است. او که یک دختر ۱۱ ساله دارد درباره مشکلات زندگی‌اش می‌گوید که بارها تصمیم به طلاق می‌گیرد اما بازهم کورسوی امید به آینده باعث می‌شود که از این کار منصرف شود.
از حمایت‌های مادر همسرش می‌گوید که در عین نداری و با مستمری که دریافت می‌کند، به او و نوه‌اش هم می‌رسد. منصوره می‌گوید یارانه کمک‌خرج من و دخترم است. اردیبهشت‌ماه ۷۶۵ هزار تومان دریافت کردم.
او می‌گوید زندگی به او یاد داده که دنبال خواسته‌هایش نباشد و فقط به رفع نیاز آن هم نیازهای اساسی بسنده کند. منصوره که امیدها و آرزوهای بسیاری برای دخترش ملیکا دارد، آهسته می‌گوید اگر من هم کنار او نباشم و در مقابل زندگی کوتاه بیایم، زندگی به او هم سخت می‌گیرد؛ سپر بلای او می‌شوم تا مثل من نباشد.
الهه همسر یک زندگی محکوم به ۲۵ سال حبس است و الان هفت سال است که دور از همسر با آرمین فرزندش زندگی می‌کند. او از زندگی گله دارد و می‌گوید با آبرویی که ذره‌ذره جمع کرده در مقابل همه این مشکلات ایستاده است.
درباره هزینه‌های بالای زندگی و اجاره‌هایی که امان او را بریده توضیح می‌دهد که تا سر می‌چرخانم سر ماه می‌شود و باید اجاره بدهم.
او درباره یارانه ماه اردیبهشت می‌گوید که برای زندگی من هر کمکی ارزشمند است و من روی این مبلغ هم حساب می‌کنم.
الهه می‌گوید سال‌ها مبلغ یارانه تغییر نکرد و ثابت بود هرچند قیمت‌ها روزبه‌روز بیشتر می‌شد اما باز هم خوب است که امسال این مبلغ یک‌باره زیاد شد اما خدا کند که این جهش، قیمت‌ها را هم به این اندازه به بالا پرتاب نکند.
الهه که آینده را مبهم می‌بیند درباره فرزندش می‌گوید که بارها خواسته که درس را رها کند و سرکار برود اما او نگذاشته. او می‌گوید با انجام کار در منزل اهالی محل با اعتمادی که به او دارند تا الان از عهده خرج زندگی برآمده است.
سیما ۲ فرزند دارد و همسرش به جرم مواد مخدر به ۱۰ سال و چهار ماه حبس محکوم شده و حدود هشت ماه است که در زندان قزل‌حصار در حبس به سر می‌برد. او به همه چیز بدبین و ناامید است. سیما می‌گوید زندگی روی سیاهش را به او نشان داده و تاب‌وتوان ندارد.
او که با کمک خیران و فامیل، امور زندگی را می‌گذراند، درباره یک میلیون و ۱۶۰ هزار تومان یارانه‌ای که دریافت کرده است، می‌گوید: این مبلغ خوب است اما برای من که ماهانه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان کرایه خانه می‌دهم واقعاً کم است.
سیما آن روی تلخ و سخت زندگی را دیده و سر درد دل را باز می‌کند. می‌گوید تصور کن که هیچ نداشته باشی و بخواهی صورتت را با سیلی سرخ نگه‌داری اما حتی توان بالا آوردن دست و سیلی زدن به خود را هم نداشته باشی. او برای آینده فرزندانش نگران است و می‌گوید که فقط دعا می‌کنم بچه‌ها بیمار نشوند چون بیمه نداریم و این موضوع هم برای ما مهم است.
سیما می‌گوید کمک‌های جانبی برای ما که هیچ نداریم گاهی از پول هم مهم‌تر است مثلاً بیمه بودن یا اینکه بتوانم شغل مطمئنی داشته باشم به زندگی من جان می‌دهد اما الان باید هر ماه منتظر کمک خیران باشم.
یارانه، بخشی از مشکلات خانواده زندانیان را حل می‌کند
مظفر الوندی مدیرعامل انجمن حمایت از خانواده زندانیان در گفت و گو با خبرنگار قضایی ایرنا درباره وضعیت معیشتی خانواده‌های زندانیان گفت: خانواده‌های زندانیان جزو دهک‌های پایین جامعه هستند و یارانه کمک تاثیرگذاری بر زندگی این خانواده‌ها محسوب می‌شود که می‌تواند بخشی از مشکلات آنها را حل کند.
الوندی اظهارداشت: در مملکت ما بسیاری عادت کرده‌اند که حتی اعلام کنند که یارانه هم دریافت نکردند و برخی نیز وانمود می‌کنند که به این مبلغ نیازی ندارند چون مشکلی را حل نمی‌کند در حالی که واقعیت چیز دیگری است.
وی درباره خدمات این انجمن‌ها برای خانواده مددجویان در زمینه یارانه‌ها گفت: اگر خانواده مددجویان برای دریافت یارانه با مشکل روبرو شده‌اند، می‌توانند به انجمن‌های حمایت مراجعه کنند تا مکاتبات لازم با سازمان‌های ذیربط از جمله سازمان هدفمندی یارانه‌ها و ثبت احوال برای برقرار شدن یارانه این افراد پیگیری شود.
مدیرعامل انجمن حمایت از خانواده زندانیان افزود: این اقدام به طور مستمر برای رعایت حقوق خانواده زندانیان انجام می‌شود زیرا خانواده‌های زندانیان به تبع زندانیان گرفتار شده‌اند و در واقع زندانی با زندانی شدن، خانواده را هم گرفتار می‌کند و فرق این است که زندانی تاوان عملکرد خود را می‌دهد اما خانواده‌ها بی‌گناه گرفتار می‌شوند.
کمک به خانواده زندانیان فقط مادی نیست
الوندی تصریح کرد: کمک به خانواده زندانیان فقط مادی نیست و یکی از مشکلات ما این بوده که تا کنون رویکرد کمک نقدی را در نظر داشتیم در حالی که بسیاری از خانواده‌ها در کنار مشکلات مالی موضوع اشتغال، توانمندسازی، مشاوره و اعتیاد دارند که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
مدیرعامل انجمن حمایت از خانواده زندانیان اظهارداشت: کمیته امداد امام خمینی (ره) طبق قانون و عرف رسمی وظیفه دارد خانواده زندانیان را تحت پوشش قرار دهد و این موضوع در اعتبار کمیته امداد توسط دولت درنظر گرفته می‌شود اما فاصله بین زندان رفتن سرپرست خانوار با شناسایی خانواده او به عنوان جامعه هدف پرداخت مستمری در کمیته امداد، ممکن است چند ماهی طول بکشد و در این فاصله زمانی انجمن‌های حمایت از خانواده زندانیان، خانواده‌ها را تحت حمایت قرار می‌دهند.
وی با اشاره به فعالیت ۲۳۲ انجمن حمایت یادآور شد: انجمن‌های حمایت از خانواده‌های زندانیان اعتبار و بودجه دولتی ندارند و با کمک خیران و فعالیت‌های مختصر اقتصادی به خانواده زندانیان کمک می‌کنند.
الوندی درباره تنوع خدمات در انجمن های حمایت از خانواده زندانیان گفت: برخی از خانواده‌ها نیاز به مستمری دارند و برخی با حمایت خیران به آنها کمک‌های موردی می‌شود.
مدیرعامل انجمن حمایت از خانواده زندانیان افزود: اکنون پنج هزار خانوار نیازمند شناسایی شده‌اند و اگر بخواهیم ماهانه ۵۰۰ هزار تومان به این خانواده‌ها کمک کنیم، ماهانه دو میلیارد و ۵۰۰ هزار تومان اعتبار نیاز است و چون این میزان مقدور نیست با کمک‌های نیکوکاران در قالب بسته‌های معیشتی و کمک‌های غیرنقدی نیز به این خانواده‌ها کمک می‌شود.
وی اضافه کرد: به عنوان نمونه اکنون حدود ۸۰۰ بسته کمک معیشتی از سوی ستاد اجرایی فرمان امام راحل(ره) در حال توزیع میان خانواده‌های مددجویان نیازمند است.
مدیرعامل انجمن حمایت از خانواده زندانیان گفت: بسیای از خانواده‌ها زمانی که مستمری کمیته امداد برای آنها برقرار می شود به انجمن‌های حمایت اعلام نمی‌کنند هرچند انجمن‌ها از کمیته امداد فهرست‌های به‌روزرسانی شده مددجویان را دریافت می‌کنند اما خانواده‌ها به دلیل اینکه این حمایت‌ها قطع نشود، ترجیح می‌دهند که اعلام نکنند البته ما به خانواده زندانیان حق می‌دهیم زیرا شاید مقدار کمک‌های ناچیز انجمن‌ها در زندگی آنها تاثیر داشته باشد.
الوندی خاطرنشان کرد: حمایت از خانواده زندانیان جزو اولویت‌های ده‌گانه سازمان زندان‌ها است و مورد تاکید رئیس قوه قضاییه نیز هست و در انجمن حمایت از خانواده زندانیان در تلاش هستیم کمک هدفمند اعم از مادی و معنوی به خانواده مددجویان داشته باشیم.
مسعود دائی مدیرکل اقدامات تامینی و مراقبت بعد از خروج سازمان زندان‌ها نیز در گفت و گو با ایرنا درباره میزان تاثیر یارانه بر زندگی اقشار آسیب‌پذیر گفت: سال‌ها مبلغ یارانه ثابت بود اما اکنون این مبلغ ۱۰ برابر افزوده شده است و قطعا بی‌تاثیر بر معیشت خانواده‌ها نیست اما باید توجه شود که سطح خانواده‌ها هم یکسان نیست.
شاید یارانه ۴۰۰ هزار تومانی برای فردی که در تهران یا کلانشهرها زندگی می‌کند، تاثیر چندانی بر زندگی او نداشته باشد یا این تاثیر اندک باشد اما در مناطق محروم و استان‌های کم‌برخوردار یک خانواده پر جمعیت مبلغ قابل ملاحظه‌ای دریافت می‌کنند در حالی که تا قبل از این هیچ بهره‌ای از یارانه‌هایی که دولت برای کالاها اختصاص می‌داد، نداشتند.
دائی به ضرورت توانمندسازی و اشتغال برای خانواده زندانیان اشاره کرد و افزود: توانمندسازی خانواده زندانی با هر نوع جرم، رسالت انجمن‌های حمایت از خانواده زندانیان است تا این خانواده‌ها بتوانند در نبود سرپرست خود کیان خانواده را حفظ کنند.
وی ادامه داد: ارائه خدمات مشاوره، بسته‌های حمایتی و معیشتی، مستمری، ودیعه مسکن، توانمندسازی، تاب‌آوری، حرفه‌آموزی و حمایت از اشتغال خانواده زندانیان از جمله اقدامات انجمن‌های حمایت از خانواده مددجویان است.
مدیرکل اقدامات تامینی و مراقبت بعد از خروج سازمان زندان‌ها ضمن تاکید بر پذیرش خانواده زندانیان از سوی جامعه و حفظ کرامت آنها اظهارداشت: اشتغال همسران زندانیان باید با حفظ شأن و منزلت این بانوان باشد بنابراین با توانمندسازی زنان این خانواده‌ها سعی داریم تا آنها به جای روی آوردن به مشاغل کاذب در مشاغل آبرومند فعالیت کنند.
دائی افزود: آموزش خیاطی، گلدوزی، تولید پوشاک، قالی بافی و صنایع دستی از جمله مواردی است که برای بانوان درنظر گرفته شده ضمن اینکه این افراد را به کمیته امداد امام خمینی (ره) معرفی می‌کنیم تا تسهیلات ارزان قیمت دریافت کنند.
مدیرکل اقدامات تامینی و مراقبت بعد از خروج سازمان زندان‌ها گفت: امروز هیچ خانواده زندانی نمی‌تواند مدعی شود که به انجمن‌های حمایت از خانواده زندانیان مراجعه کرده و او را برای دریافت تسهیلات اشتغال معرفی نکرده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: البته ممکن است برخی به دلیل شرایط دریافت تسهیلات از جمله نداشتن ضمانت‌های لازم یا معرفی یک شغل خارج از چارچوب مشاغل تعیین شده موفق به دریافت وام نشوند هرچند تلاش شده است تا میزان ضمانت‌های پیش‌بینی شده برای این افراد تسهیل شود.
فراز و نشیب‌های بسیاری در تمکن مالی اقشار مختلف جامعه وجود دارد اما آنچه مسلم است، اقدام دولت در حمایت از دهک‌های پایین جامعه و اقشاری که بیشتر در معرض آسیب قرار دارند، محدود به پرداخت یارانه نیست و اقدامات تکمیلی پیش بینی شده از جمله ارائه تسهیلات ارزان، بیمه درمانی، توانمندسازی و اشتغالزایی محور برنامه‌هایی است که در اولویت قرار دارد و در یک بازه زمانی می تواند منجر به کاهش اختلاف طبقاتی شود.
