خبرگزاری میزان- انجمن حمایت از خانواده زندانیان، نهادی با سابقه دیرین ۸۰ ساله است که از دیرباز تاکنون خدمات ارزشمندی را در راستای حمایت و کمک به زندانیان و خانواده‌های آنان انجام داده است؛ البته این انجمن، پس از پیروزی انقلاب بیشتر بر موضوع حمایت از خانواده‌های زندانیان متمرکز شده است.
انجمن حمایت از خانواده زندانیان، برای تامین منابع مالی خود همانند کمیته امداد، بودجه‌های رسمی و قانونی دریافت نمی‌کند و منابع مالی آن از طریق کمک‌های مردمی و خیرین و همچنین فعالیت‌های محدود اقتصادی تامین می‌شود. منظور از فعالیت اقتصادی همان کارگاه‌ها و فروشگاه‌های پیرامون زندانهاست که زندانیان در آنها مشغول فعالیت هستند.
معمولا از وقتی که یک محکوم به حبس دستگیر می‌شود تا زمانی که خانواده‌اش مورد حمایت رسمی کمیته امداد قرار گیرد، انجمن‌های حمایت از خانواده زندانیان عهده دار کمک و حمایت از خانواده‌های آنان می‌شوند.
انجمن حمایت از خانواده زندانیان از طریق هیئت مدیره اداره می‌شوند و سازمان زندان‌ها نیز بر روند کار آنها نظارت کلی دارد. ترکیب دولتی و یا بهتر است بگوییم حقوقی و حقیقی، این انجمن‌ها در هر شهری را مدیریت می‌کنند.
ترکیب حقوقی شامل دادستان، رئیس زندان و رئیس کمیته امداد (در برخی شهرستان‌ها) به اضافه سه نفر معتمد به انتخاب رئیس زندان همان شهر یا استان است. ترکیب حقوقی در مرکز یا همان تهران، تفاوتی‌هایی دارد و شامل نمایندگان دادستان کل کشور، سازمان زندان‌ها و دادستان تهران و سه نفر معتمد می‌شود.
برای درک بیشتر کمک‌های انجمن حمایت از خانواده زندانیان، سراغ مظفر الوندی، مدیر این انجمن در کلانشهر تهران رفتیم که در ادامه می خوانید:
میزان: انجمن حمایت از زندانیان کشور در یک سال گذشته چه اقداماتی برای افزایش اشتغال خانواده‌های زندانیان در دستورکار داشته است؟
الوندی: ایجاد اشتغال برای زندانیان و خانواده‌های آنها یکی از ماموریت‌های سازمان زندانهاست و طبق تاکیدات رئیس قوه قضاییه اقدامات خوبی در این راستا صورت گرفته است. یکی از آخرین موارد نیز، راه اندازی کارخانه دوچرخه سازی با ظرفیت اشتغال ۳۰۰ زندانی در زندان قزلحصار بود که در اسفندماه شروع بکار کرد و قابلیت افزایش نیروی کار تا ۵۰۰ زندانی را دارد.
در راستای حمایت از خانواده زندانیان اصل توانمندسازی انان را در دستورکار داریم
اما در راستای حمایت از خانواده زندانیان اصل توانمندسازی انان را در دستورکار داریم؛ وقتی سرپرست خانواده زندانیان وارد زندان می‌شود آنها دچار اختلا‌لات مالی، عاطفی و اجتماعی و فرهنگی بسیاری می‌شوند و در حالت تعلیق قرار می‌گیرند چراکه مشخص نیست فرد زندانی، چه زمانی به خانواده برمی‌گردد، لذا انها نمی‌توانند تصمیمات درستی بگیرند.
هر هفته برنامه‌های آموزشی برای خانواده‌های زندانیان داریم
اکثر خانواده زندانیان مشکلات خاصی برای اشتغال دارند لذا انجمن به این مهم ورود کرده تا زمینه‌های اشتغال آنها را در قالب کلاس‌های آموزشی اختیاری فراهم کند. در کل سال ۱۴۰۲ هر هفته، برنامه‌های آموزشی برای خانواده‌های زندانیان داشتیم. ۴۰ تا ۵۰ خانواده در این دوره‌ها شرکت می‌کردند و در کنار این خانواده ها، کارآفرین‌ها را نیز دعوت می‌کردیم که در همان محل تعدادی از افراد را برای اشتغال جذب می‌کردند. برای اشتغال تمام اعضای خانواده‌های زندانیان آمادگی داریم. برای ایجاد اشتغال، بودجه عمومی نداریم، اما خیرین و کارآفرینان زیادی هستند که با آنها ارتباط داریم و آنها حاضر به استخدام نیرو‌هایی هستند که ما به آنها معرفی می‌کنیم.
هم اکنون ۲۰ خانواده زندانیان اشتغال کارگاهی و خانگی دارند
هم اکنون بیش از ۲۰ خانوار هستند که اشتغال کارگاهی و خانگی دارند. یکی از مشکلاتی که در بحث اشتغال با آن مواجه هستیم، اینکه مردم تمایل زیادی به حضور در کار‌های به اصطلاح پشت میز نشینی دارند که گویا مانند فرهنگی عمیق جا افتاده است. خیرانی داریم که حاضر هستند امکانات و وسایل را برای انجام کار‌های مختلف بدهند، اما خانواده‌های زندانیان از چنین شغل‌های کارگاهی و تولیدی استقبال نمی‌کنند.
هم اکنون ۶۰۰ زندانی را در مراکز مختلف اشتغال داریم
مدل دیگر ایجاد اشتغال این است که فرد زندانی با دستور مقام قضایی آزاد می‌شود و شرط هم این است که در بیرون از زندان شاغل شود و هزینه‌های زندگی افراد خانواده خود را تامین کند. این شرط را در انجمن حمایت مرکز داریم و هم اکنون ۶۰۰ زندانی را در مراکز مختلف اشتغال داریم و در بخش خصوصی از صبح تا شب مشغول به کار هستند و شب‌ها به منزل برمی گردند.
به ۸ خانواده زندانی حدود ۱ میلیارد تومان وام خوداشتغالی تخصیص دادیم
سال قبل به ۸ خانواده زندانی حدود ۱ میلیارد تومان وام خوداشتغالی کم بهره تخصیص داده شد و تنها شرط اختصاص آنها اشتغال افراد بود و فردی که وام می‌گرفت موظف بود به ازای هر ۱۰۰ میلیون تومان یک زندانی یا اعضای خانواده زندانیان را مشغول به کار کند و امسال نیز این تسهیلات فراهم بود. گونه‌های مختلف ایجاد اشتغال را مورد توجه داریم، مانند بازار‌های دیجیتال و شبکه‌های مویرگی اشتغال و بازاریابی که در زمان فعلی وجود دارد و خانواده‌ها نیز از آن استقبال زیادی می‌کنند.
راه اندازی مرکز علمی کاربردی انجمن حمایت از خانواده زندانیان مرکز
میزان: آیا اقدام ابداعی خاصی در زمینه اشتغال در سالی که گذشت داشتید؟
الوندی: برای اولین بار، جهت راه اندازی مرکز علمی کاربردی انجمن حمایت از خانواده زندانیان مجوز کسب شد و از بهمن ماه برای این مرکز دانشجو گرفتیم که بخشی خانواده‌های زندانیان هستند و در رشته‌هایی که منجر به ورود به بازار کار می شود مانند تعمیرات زیورآلات و فرش بافی و تعمیر موبایل تحصیل می کنند. از اول مهر این کار با توسعه بیشتری انجام می‌شود. تدابیری شده تا هزینه تحصیل افرادی که در این مرکز مشغول تحصیل می‌شوند، از سمت خیرین تهیه کنیم. ما داوطلب اشتغال را پشت در نمی‌گذاریم.
همکاری با شهرداری و دیگر نهادهای عمومی برای ایجاد اشتغال
میزان: نهادهای عمومی تا چه حد در ایجاد اشتغال خانواده زندانیان با شما همکاری دارند؟
الوندی: خودمان را به همه نهادهای عمومی معرفی کرده و مشکلات را می‌گوییم. در طول سال به بسیاری از نهادهای اشتغال و شهرداری و سمن‌هایی که در این حوزه‌ها فعال هستند خودمان را معرفی کرده و از آنها دعوت به همکاری می‌کنیم. هم اکنون خانواده زندانیان در مراکز کوثر شهرداری که مخصوص بانوان سرپرست خانوار است، کار می‌کنند. خیریه‌هایی مانند دستان مهر نیز هستند که با آنها همکاری می‌کنیم تا این خانواده‌ها را تحت پوشش قرار دهیم.
سال ۱۴۰۲ حدود ۱۸۰ خانواده زندانیان وام اجاره مسکن دریافت کردند
میزان: یکی دیگر از مشکلات خانواده زندانیان تامین مسکن است، برای رفع این مشکل در یک سال اخیر چه امکانات و منابعی در خدمت خانواده زندانیان قرار گرفته است؟
الوندی: تامین مسکن یکی از مهمترین دغدغه خانواده‌های زندانیان است. خانواده زندانیان از اقشار ضعیف جامعه هستند. سال قبل، تفاهمی با صندوق قرض الحسنه کمیته امداد منعقد کرده و مبالغی را به طور مشترک در این صندوق در نظر گرفتیم و وام‌هایی برای تهیه مسکن خانواده زندانیان در نظر گرفته شد که به سهولت نیز پرداخت می‌شود. به هر خانواده مبلغ ۳۰ میلیون تومان به عنوان کمک هزینه تامین مسکن اعطا شد. به خانواده‌هایی که نمی‌توانستند اقساط را پرداخت کنند نیز کمک کردیم و در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۸۰ خانوار از این امکان استفاده کردند. مصمم هستیم برای سال ۱۴۰۳ اعتباری را به طور مشترک در این صندوق برای تامین هزینه مسکن زندانیان قرار دهیم.
۲ خیر بزرگ، حدود ۲ میلیارد تومان کارت هدیه خرید از فروشگاه را تهیه کردند
میزان: در ایام ماه مبارک رمضان و ایام عید کمک مالی شد؟
الوندی: فضای عمومی کشور کار خیر را می‌پسندند و خیران بعضا برای انجام این کمک‌ها مراجعه می‌کنند، در اسفندماه ۱۴۰۲ اقدامات برای این مهم انجام شد. در سال‌های قبل در اسفندماه جشن گلریزان برگزار می‌شد، اما امسال این امکان فراهم نشد و به صورت فردی از نیمه شعبان مراجعات را به خیران شروع کردیم. ۲ خیر بزرگ حدود ۲ میلیارد تومان کارت هدیه را تهیه کردند که ما به ۲ هزار خانواده تحویل می‌دهیم و این عدد را برای ماه رمضان قول دادند و قرار است از منابع مالی خود در ایام عید و ماه رمضان کمک کنیم. امسال خانواده‌های تحت پوشش انجمن حدود ۳ میلیون تومان برای شب عید دریافت کردند. هم اکنون ۳۶ هزار خانواده تحت پوشش داریم که این‌ها ۹ هزار نفر اعضای خانواده دارند، ولی به همه این خانواده‌ها این کمک‌ها می‌رسد و در کنار این هم کمک‌های کوچک و با ارزش از سوی خیرین صورت می‌گیرد و اقلام و بسته‌های حمایتی پشت سر هم اعطا شده و می‌شود.
همه نهاد‌ها و سازمان‌ها باید برای حمایت از خانواده زندانیان به کمک قوه قضاییه بیایند
میزان: در حوزه کاری خود چه مسائل و مشکلاتی وجود دارد که باید هرچه زودتر رفع شود تا مشکلات خانواده‌ها برطرف شود؟
الوندی: بیش از ۳۰ سال است که در مدیریت زندان‌ها و در حوزه انجمن‌های حمایت کار کردم. به نوعی درگیر مسائل زندان بودیم و از خانواده‌های آنان غفلت می‌شده است و این را به شدت حس می‌کنم و در صورتی که خانواده زندانی درست است که پرونده‌ای در محاکم قضایی ندارند، اما دقیقا جزو حلقه‌های اصلاح و تربیت و مدیریت زندان محسوب می‌شوند و اگر مدیریت درستی روی خانواده‌های زندانیان داشته باشیم، می‌توانیم زندانیان را تربیت و کنترل کنیم. بررسی‌های تجربی نشان می‌دهد بعد از ملاقات زندانی با خانواده‌اش هم اتفاقات مثبت و هم منفی در زندان به شکل خود زنی، خودکشی و یا استرس و دیگرزنی بروز می‌کند و علتش این است که اعضای خانواده در این ملاقات پیامی به او منتقل کردند که او را تحت تاثیر قرار داده است. خیلی از خانواده‌ها درست است نیاز مادی دارند، اما اگر نیاز مادی را در حدی تامین کنیم، نیاز‌های دیگری هم دارند نیاز به ایجاد روابط عاطفی محکم و آموزش‌های متعدد دارند.
وقتی خانواده زندانیان به ملاقات می‌روند، کم کم با هم آشنا می‌شوند و دغدغه‌ها و نکات مختلفی را با هم مطرح می‌کنند لذا ما اگر به عنوان انجمن حمایت باید این نقاط ضعف را شناسایی کرده و آموزش داده و توانمندی‌هایی را با روانشناسی و آموزش‌های حقوقی آشنا کنیم تا با عواقب زندانی بودن آشنا شوند. افراد خانواده زندانیان، برچسب می‌خورند لذا برخی زندانی بودن همسر خود را پنهان می‌کنند. خانواده این افراد در جامعه با مشکلات اجتماعی که نانوشته است مواجه می‌شوند که پنهان است، ولی به این‌ها سیلی می‌زند که اگر مطالعات و اقدامات لازم نشود دچار مشکلات بیشتری می‌شوند. در دیگر کشور‌ها با خانواده زندانیان خیلی جدی مواجه شده و به آنها رسیدگی می‌کنند. درست است در کشورمان، به خانواده زندانیان کمک‌های موردی می‌شود، ولی نظام حمایتی لازم است. بقیه نهاد‌ها و سازمان‌ها باید برای حمایت از خانواده زندانیان به کمک قوه قضاییه بیایند.
انجام مشاوره‌های روانشناسی و حقوقی
میزان: چه دوره‌های آموزشی برای خانواده‌های زندانیان برگزار می‌شود؟
الوندی: در موضوعات عمومی و مشاوره‌ای که اساتید داوطلب مشاوره و روانشناسی در این دوره‌ها خدمات رسانی می‌کنند. دومین حوزه، حضور کارافرینان است که حدود ۲۰ دقیقه در جلسات حاضر شده و کار خود را توضیح داده و افراد علاقمند به کار را جذب می‌کنند. بخش سوم نیز آموزش‌های حقوقی است و در جلسات از وکلای دادگستری می‌آیند و مشکلات حقوقی جزئی را راهنمایی می‌کنند و این مشاوره‌های حقوقی جزو ملزومات خانواده‌های زندانیان است تا پیگیر کار خود باشند لذا وکلای همکار با انجمن سعی می‌کنند راهنمایی لازم را انجام دهند. در سال ۱۴۰۱ بحث فرزند پروری داشتیم و از اساتید خوبی کمک گرفته شد. تا زمانی که این فرد زندانی ازاد شود این آموزش‌ها داده می‌شود.
ایجاد کانون‌های حامی از میان مردم
میزان: اقدام جدید و ابتکاری در سال جدید در حوزه‌های مرتبط داشتید؟
الوندی: ایجاد کانون‌های حامی از میان مردم، اقدام ابتکاری ما بود. برای خانواده زندانی هیچ سمنی نداریم و اصلا مجوزی در این راستا داده نمی‌شود. خانواده زندانیان باید طبق قانون توسط کمیته امداد و انجمن حمایت از خانواده زندانیان مورد کمک و حمایت قرار گیرند، اما برای کمک به این تعداد بالا از خانواده زندانیان باید مردم و گروه‌های مردمی هم پای کار بیایند و کار‌ها منسجم‌تر و سازمان یافته‌تر انجام شود دنبال این هستیم به افرادی که دلسوزانه جلومی آیند و دوست دارند به خانواده زندانیان کمک کنند مجوز دهیم. کانونی را ۶ ماه قبل راه اندازی کرده و با خیران نیز صحبت کردیم و این منجر شد به سازمان پیشنهاد دهیم در اصلاح اساسنامه یک موردی قرار دهیم که سازمان به گروه‌های مردمی برای کمک به خانواده زندانیان مجوز دهد این موضوع فعلا در مرحله طرح و پیشنهاد است، اما ناگزیر هستیم تا گروه‌های منسجم اجتماعی را برای کمک به خانواده زندانیان پای کار بیاوریم.
بورسیه تحصیلی ۷۰ دانش آموز برتر از خانواده زندانیان
میزان: در زمینه تحصیلی نیز خدمات خاصی برای خانواده زندانیان دارید؟
الوندی:با بنیادی تفاهم داریم که صرفا در بورسیه تحصیلی کار می‌کنند و اگر فرد با استعدادی باشد، هزینه صفر تا صد تحصیل آنها را تقبل می‌کند و در بررسی موضوع نیاز‌های مادی این افراد مانند تبلت‌ها را تحت پوشش قرار می‌دهد. حدود ۷۰ نفر از فرزندان خانواده زندانیان در شرایط نخبگی از جهت معدل بودند که توسط این بنیاد حمایت می شوند. اعزام به مشهد و برنامه‌های دینی و فرهنگی هم توسط انجمن صورت می‌گیرد. سالی در ۳-۴ نوبت در اجتماعات ۵۰۰ نفره از خانواده‌های زندانیان دعوت کرده و رویکرد برنامه‌های آموزشی و فرهنگی برگزار می شود و برنامه‌هایی با کمک شهرداری اجرا می‌کنیم.
میزان: مردم و خیران از چه طرقی می‌توانند به انجمن کمک کنند؟
الوندی: مردم از طریق پیام رسان‌های داخلی و خارجی و نیز سایت انجمن می‌توانند با انجمن حمایت بگیرند. برای جذب خانواده زندانیان نیز در همه زندان‌ها دفتر داریم و علاقمندان برای ارتباط با انجمن می توانند با شماره تلفن: ۸۸۸۳۵۳۲۱ الی ۵ و آدرس ایمیل info@hemayatzendanianmarkaz.ir ارتباط برقرار کنند.
